ABD kenarlarında bulunan bazı adalar ve bölgeler şimdiden su altında kalmaya başladı. Gelgitler farklılık gösteriyor ve Batı Antarktikteki bulunan buzların erimesi de artık geri dönüşemez olarak görülüyor. Ve bunların yanında bir kötü haber daha var. Pennsylvania Eyalet Üniversitesi’nden David Pollard ve beraberindeki ekibi, deniz yüksekliğinin Hükümetlerarası İklim Değişmesi Paneli‘nin [IPPC] en son iklim raporunda duyurduğundan iki kat hızlı yükselebileceğini hesaplarıyla ortaya koydu.
Isınma bu şekilde devam ederse sadece Antarktik 2100 senesine kadar bir metrelik ve 2500 senesine kadarsa en küçük 13 metrelik bir yükselmeye sebep olacaktır. Denize yakın bulunan şehirler için bu durum felaket anlamında. Ayrıca bütün emisyonlar durdurulsa bile seviye azalmayacaktır.
Sebebi ise okyanuslar sıcaklıkları birkaç bin sene süre ile depoladığını söylüyor bilim adamları. Bu su seviyesinin hızlı artmasından Antarktikteki buz sorumlu diyorlar. Bunun nedeni ileri zamanlardaki sıcaklığa, düşünülenden çok daha fazla duyarlı bir biçimde reaksiyon gösterebileceği düşünülüyor.
Bunun sebebi de bu zamanda kadarki iklim modelleri ile dikkate alınmayan iki zaman dilimi. Buzların erimesiyle alaklı fiziksel modellere katıldıklarında, geçmiş zamanda sıcak dönemlerdeki seviyeleride daha iyi hesaplanabilmektedir. Jeolojik arşiv verileri neredeyse üç milyon sene önceki Pliosen döneminde deniz yüksekliğinin 20 m kadar yükseldiğini söylüyor. Fakat ellerindeki iklim modelleriyle bunu durumu görmek imkansızdır.
Bu zamana kadar dikkate alınmayan buzul mekanizmaları ile, uzmanlar jeolojik arşiv verileriyle eşleşen sonuçları gördüler ki bu da gelecek ile alakalı tahminlerinin de doğru olma ihtimalinin bir kanıtı sayılabilir. İhmal edilmiş ilk mekanizma buzul dilleri üstündeki ısınmış yağmur ve havaydı. Şelf buzunun düz yüzende biriken erime suyu, buzların havadaki ısıya karşı şimdiye kadar tahmin edilenden daha fazla tepki vermesine sebep olmaktadır.
Üst yüzeyden erime 2002 senesinde Larsen B şelf buzunun da kırılmasına neden olmuştur diyor bilim insanları. Bir sonraki yüz sene içinde yukarıdan erimeye bağlı azalmaların, denizin ısınması sebebiyle aşağıdan erimeye bağlı kayıpları aşacağı tahmin edilmektedir. Diğer süreç ise aşağıda hala buzun olduğu, şelf buzu zemininin çekilmesiyle işlemeye koyuluyor. Antarktikteki kıyı kesimlerdeki alt tabaka içeri doğru gittiği için üstündeki buzul da içeri yönde kalınlaşmakta ki sorun tam olarak buradadır:
Zemindeki buzun 800 metre ve bundan kalın olduğu kısımlarda 90 metreyi geçen buz kenarları oluşabiliyor ve fazla baskılar yüzünden çökme ihtimali var. Bu çökme durumu da erimeyi ciddi ölçüde hızlandırmaktadır. Buna benzer yüksek buz kenarları şimdilerde bile Antarktika yarımadasında bulunan Crane buzulunda ve Grönland’daki Helheim ve Jacobshaven buzullarında görüldüğünün altını çiziyor uzmanlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder